Chociaż pierwszą endoprotezę barku wszczepiono człowiekowi ponad 130 lat temu, a dokładniej w 1893 roku we Francji, kiedy to wymieniono pacjentowi zniszczony w wyniku gruźlicy kości staw ramienny na implant wykonany z platyny i hartowanej gumy, endoprotezoplastyka barku jest w Polsce wciąż mniej rozpowszechnioną metodą leczenie chorób i urazów niż w przypadku biodra, kolana lub łokcia.
Pacjenci cierpiący na zwyrodnienie barku często nie mają wystarczającej wiedzy dotyczącej najnowocześniejszych metod leczenia, w tym endoprotezoplastyki. W ciągu ostatnich lat metoda ta stała się na świecie standardem w leczeniu zmian zwyrodnieniowych tej okolicy narządu ruchu. Nie jest już także traktowana jako leczenie „ostatniej szansy”, ale jako rozwiązanie dające możliwość szybszego, skuteczniejszego leczenia pozwalającego wrócić pacjentom – nawet w zaawansowanym wieku – do pewnej lub całkowitej sprawności i normalnego życia.
Endoprotezoplastyka barku jest wciąż udoskonalana – coraz bardziej powszechne są możliwości trójwymiarowej wizualizacji (planowanie operacji 3D), co pozwala na personalizację endoprotezy i jej precyzyjne dostosowanie do anatomii pacjenta. Dzięki temu zmniejsza się ryzyko niedopasowania, wcześniejszego obluzowania, zwichnięć protezy oraz szeregu innych powikłań. Nie wspominając o poprawie komfortu pacjenta.
W poniższym tekście postaramy się wspólnie z dr. Maciejem Miszczakiem odpowiedzieć na pytanie dlaczego tak się dzieje – a przede wszystkim przybliżyć jak takie leczenie wygląda, kiedy i dlaczego można lub należy je stosować.
Zapraszamy do lektury artykułu napisanego na podstawie wywiadu z dr. Maciejem Miszczakiem – ortopedą i traumatologiem, specjalistą w Grupie Lekarskiej Form w dziedzinie chirurgii barku w tym endoprotezoplastyki stawu ramienno-łopatkowego.
Co to jest endoprotezoplastyka barku i na czym polega?
Endoprotezoplastyka jest to, można powiedzieć, dziedzina ortopedii, która posługuje się metodą leczenia zaawansowanych zmian zwyrodnieniowych, polegającą na usunięciu i wymianie bezpowrotnie zdegenerowanych, anatomicznych elementów stawu lub całego stawu i zastąpieniu ich elementami syntetycznymi – endoprotezami, które mają zdolność do zintegrowania się z organizmem człowieka. W przypadku barku stawem, który podlega wymianie, najczęściej jest staw ramienno-łopatkowy (ramienny).
Endoprotezoplastykę stosuje się jako metodę leczenia w przypadkach, w których wszystkie inne metody leczenia nie przyniosły pozytywnych i trwałych rezultatów lub rokowania związane z takim leczeniem są złe. Stosuje się je także w sytuacjach rozległych zmian zwyrodnieniowych i poważnych uszkodzeń w obrębie stawu ramiennego – w tym skomplikowanych złamań nie nadających się do zespoleń.
Endoprotezoplastyka stawu barkowego (ramiennego) może dotyczyć wymiany części lub całego stawu. Zasadniczym celem tego typu leczenia jest przywrócenie utraconej funkcji stawu i okolicy, możliwie jak największego zakresu ruchomości i likwidacja dolegliwości bólowych – w efekcie odtworzenie stanu anatomicznego charakterystycznego dla zdrowego stawu i przywrócenie pacjentowi pełnej sprawności lub możliwie jak największej jej części.
Jakie są wskazania do endoprotezoplastyki stawu barkowego (ramiennego)?
Operacja endoprotezoplastyki barku (stawu ramiennego) jest często określana operacją ostatniej szansy. Z perspektywy rozwoju, wiedzy i poziomu technologicznego współczesnej ortopedii takie rozumienie endoprotezoplastyki barku jest chyba już nieco archaiczne. Zdaniem dr. Miszczaka endoprotezoplastyka jest dobrodziejstwem i w wielu przypadkach nie należy czekać do ostateczności. Zbyt długie zwlekanie z operacją wszczepienia implantów stawu ramiennego może spowodować niepotrzebny postęp choroby i bezpowrotną degradację tkanek okalających staw. Im lepszy jest stan tych tkanek, tym zabieg endoprotezoplastyki ma większe szanse powodzenie – co więcej, implant, który „współpracuje” z ocalałymi tkankami i strukturami zachowuje się lepiej i działa dłużej co przekłada się na satysfakcję pacjenta.
Dobrym przykładem zastosowania endoprotezoplastyki barku, która nie koniecznie jest traktowana jako ostatnia szansa są przypadki złamań w obrębie głowy kości ramiennej lub jej szyjki u osób w średnim i późniejszym wieku. Pomimo możliwości leczenie metodą zespoleń z użyciem płyt, z uwagi na trudności w gojeniu się takich urazów, niejednokrotnie lepszym rozwiązaniem jest zastosowanie endoprotezy.
Trzeba jednak powiedzieć, że bezpośrednim wskazaniem do operacji endoprotezoplastyki są rzeczywiście stany poważne, w których nie ma już szans na skuteczne zabiegi rekonstrukcyjne lub mają one słabe rokowania, a tym bardziej na leczenie zachowawcze. Najczęściej jest to zaawansowana artroza, czyli przewlekła choroba zwyrodnieniowa stawu, w wyniku której dochodzi do zniszczenia lub znacznego uszkodzenia chrząstki stawowej. Ryzyko artrozy wzrasta z wiekiem – szczególnie u pacjentów po 50. roku życia, u pacjentów, którzy pracują lub pracowali fizycznie wykorzystując uniesione w górę ramiona, u osób cierpiących na przewlekłą, nawrotową niestabilność barku oraz u pacjentów po wypadkach i poważnych zwichnięciach barku. Drugim istotnym wskazaniem jest przewlekłe i trwałe uszkodzenie stożka rotatorów, trzecim choroby zapalne stawu ramiennego w wyniku których uległ on całkowitej degradacji oraz choroby nowotworowe.
W opisanych przypadkach ból towarzyszący zwyrodnieniu jest już tak dokuczliwy, że wyklucza jakiekolwiek normalne funkcjonowanie włącznie z zaburzeniami snu a brak ruchomości stawu i stopień ograniczenia możliwości wykonania jakiekolwiek pracy z użyciem nawet minimalnej siły, ogranicza lub uniemożliwia wykonywanie codziennych, zwykłych czynności, które wymagają uniesienia ręki, chwytania przedmiotów, wykonania rotacji, prowadzenia auta, wykonywania elementarnych czynności związanych z higieną osobistą.
Reasumując, wskazaniami do operacji wszczepienia endoprotezy barku (stawu ramiennego) są:
- zaawansowana choroba zwyrodnieniowa stawu ramiennego bez rokowań w innych formach leczenia,
- zmiany zwyrodnieniowe stawu ramiennego związane z chorobami zapalnymi (np. RZS – reumatoidalne zapalenie stawu),
- złożone złamania końca bliższego kości ramiennej,
- złożone złamania wieloodłamowe głowy kości ramiennej,
- złożone złamania kości łopatkowej i panewki stawu ramienno-łopatkowego,
- nienaprawialne uszkodzenia ścięgien stożka rotatorów,
- jałowa martwica głowy kości ramiennej,
- trwałe zmiany zwyrodnieniowe stawu ramiennego (pourazowe, pozapalne),
- trwałe zmiany stawowe w następstwie uszkodzenia pierścienia rotatorów,
- zmiany stawowe w następstwie złożonej, nawrotowej niestabilności barku (stawu ramiennego),
- nowotwory.
Przeciwwskazania do zabiegu endoprotezoplastyki barku
Podobnie jak w przypadkach endoprotezoplastyki kolan i bioder istnieją czynniki, które mimo kwalifikacji do takiego leczenia, wykluczają możliwość przeprowadzenia operacji. Są to:
- aktywna infekcja okolicy barku lub infekcja ogólnoustrojowa,
- uszkodzenia nerwu pachowego,
- zaburzenia funkcji mięśnia naramiennego,
- artropatia neurogenna Charcot,
- młody wiek pacjentów w przypadku endoprotezoplastyki odwróconej,
- inne obciążenia w wywiadzie chorobowym.
Co to jest częściowa i całkowita endoprotezoplastyka barku?
Operacja endoprotezoplastyki stawu barkowego (ramiennego) może mieć różny zakres. Zależy to od rozległości zmian. Nie zawsze wymiany wymaga cały staw – niekiedy uszkodzone są tylko jego części – głowa kości ramiennej lub panewka kości łopatkowej. W takich przypadkach można zastosować endoprotezę połowiczną. Zabieg polega na usunięciu tylko tej części stawu, tej która jest uszkodzona i zachowaniu części niezdegenerowanej.
W przypadkach gdy cały staw jest zdegradowany w takim stopniu, że nie można zachować żadnej z jego części stosuje się endoprotezy całkowite, czyli syntetyczną głowę z trzpieniem i panewkę.
Podział endoprotez na połowiczne (częściowe) i całkowite nie wyczerpuje możliwości endoprotezoplastyki barku. Dzisiaj ortopedzi specjalizujący się w tego typu leczeniu mają do dyspozycji znacznie więcej możliwości i wariantów endoprotez, które są dopasowane do pacjenta ze względu na charakter patologii, rodzaj i rozległość urazu oraz wiek pacjenta.
Typy i rodzaje endoprotez barku stosowanych obecnie
Oprócz endoprotez połowicznych i całkowitych we współczesnej endoprotezoplastyce stosuje się różne rodzaje endoprotez barku: anatomiczne, odwrócone, urazowe i powierzchniowe (kapoplastyka barku). W dalszej części artykułu postaramy się opisać każdy z wymienionych typów, ich przeznaczenie oraz dla jakich pacjentów każdy z typów endoprotez barku jest przeznaczony i w jakich przypadkach się je stosuje.
Endoprotezy barku anatomiczne
Anatomiczna endoproteza barku (stawu ramiennego) ma taki sam kształt, budowę i funkcje jak prawidłowy, anatomiczny staw u zdrowego człowieka. Anatomiczną endoprotezoplastykę wykonuje się u pacjentów młodszych, u których doszło do przedwczesnych zmian zwyrodnieniowych w samym stawie, ale bez uszkodzenia tkanek okołostawowych oraz u pacjentów starszych po 60. roku życia, u których doszło do degradacji stawu z zachowaniem wydolności stożka rotatorów. Zużyte powierzchnie stawowe zastępuje się właśnie tym typem endoprotez barku.
Endoprotezy barku urazowe
Urazowa endoproteza barku jest wariantem endoprotezy anatomicznej. Jest przeznaczona dla pacjentów, którzy doznali złamań w obrębie stawu ramiennego lub w obrębie odcinka bliższego kości ramiennej. W przypadku pacjentów młodszych mogą to być rozległe, wysokoenergetyczne złamania wielofragmentowe a w przypadkach pacjentów starszych – złamania na tle osteoporozy, w których zespolenia są niemożliwe. Warunkiem zastosowania tego typu endoprotezy jest dobry stan i wydolność tkanek okołostawowych – szczególnie stożka rotatorów.
Specyfika endoprotezy anatomicznej urazowej polega na tym, że posiada ona specjalne punkty przyczepu, do których ortopeda operujący może doszyć uszkodzone fragmenty kości z przyczepionymi do nich ścięgnami pierścienia rotatorów, tak zwane guzki mniejszy i większy.
Endoprotezy barku odwrócone
Odwrócona endoproteza barku jest skonstruowana w taki sposób, który umożliwia pacjentowi poruszanie ramieniem bez wydolnych rotatorów. Ich funkcję przejmuje mięsień naramienny. W endoprotezoplastyce odwróconej głowę kości ramiennej zastępuje się panewką endoprotezy, a panewkę głową endoprotezy.
Endoprotezy odwrócone, mają obecnie – można powiedzieć – swój rozkwit ze względu na brak leczenia stożków rotatorów w ubiegłych dziesięcioleciach. Są to endoprotezy, które zmieniając mechanikę barku uniezależniają jego pracę od rotatorów, których już praktycznie nie ma w tak zdegenerowanym stawie. Dodatkowo wyraźnie niwelują dolegliwości bólowe. Powodują powrót możliwość wykonania ruchu odwiedzenia, zgięcia i podniesienia ramienia do góry przy użyciu innych mięśni – dokładnie jest to mięsień naramienny otaczający staw ramienny z przodu, z boku i z tyłu.
Endoprotezoplastykę odwróconą barku wykonuje się u pacjentów, u których doszło do zmian zwyrodnieniowych stawu w wyniku przewlekłego i całkowitego uszkodzenia ścięgien pierścienia rotatorów.
Pacjenci z uszkodzeniem tego typu nie kwalifikowali się do klasycznej endoprotezoplastyki, ponieważ wszczepienie takiej protezy, chociaż prowadziło do złagodzenia dolegliwości bólowych, nie likwidowało i nie kompensowało dysfunkcji rotatorów, która jak powiedzieliśmy uniemożliwia uniesienie ramienia.
Endoprotezy barku odwrócone urazowe
Jest to endoproteza będąca wariantem protezy odwróconej, którą omówiliśmy powyżej. Odwrócone urazowe endoprotezy barku przeznaczona są dla pacjentów, którzy doznali złamań w obrębie stawu ramiennego nie rokujących pomyślnego leczenia opartego na zespoleniach i jednocześnie, u których stan stożka rotatorów wskazuje na całkowitą degradację i brak funkcji.
Endoprotezy barku powierzchniowe – kapoplastyka barku
Endoprotezoplastyka powierzchniowa barku nazywana także kapoplastyką barku jest metodą polegającą na wymianie jedynie samych powierzchni stawowych – powierzchni głowy kości ramiennej i powierzchni panewki kości łopatkowej – bez konieczności resekcji kości a jedynie przy pomocy odpowiedniego ich obrobienia i przygotowania do założenia nakładek (kap) wykonanych z materiałów syntetycznych i wytrzymałych stopów metali.
Ten wariant protezoplastyki barku przeznaczony jest dla pacjentów, których kościec w obrębie stawu ramiennego jest w odpowiednio dobrym stanie i którzy mają wysokie wymagania odnośnie odzyskanej sprawności.
Diagnostyka przedoperacyjna i planowanie operacji endoprotezoplastyki barku
W przypadku operacji wszczepienia endoprotezy barku diagnostyka jest czymś więcej niż w innych rodzajach leczenia ortopedycznego. Służy bowiem nie tylko zidentyfikowaniu problemu i postawieniu precyzyjnej diagnozy wraz ze wskazaniami do określonego trybu leczenia – jest przede wszystkim elementem planowania przedoperacyjnego.
Operacja endoprotezoplastyki barku, ale też generalnie wszystkich pozostałych stawów, które się leczy tą metodą, aby zakończyła się sukcesem i przyniosła pacjentowi maksymalną satysfakcję, wymaga bezwzględnej precyzji odnośnie wymiarowania i dopasowania endoprotezy do budowy anatomicznej pacjenta.
Pacjenci kwalifikowani do operacji endoprotezoplastyki stawu ramiennego przechodzą szczegółowe badania przy użyciu RTG ze specjalnym znakowaniem i/lub tomografii komputerowej z rekonstrukcją 3D. Celem takiego badania są:
- ocena stopnia i typu deformacji kostnych,
- ocena zmian patologicznych w stawie,
- ocena stanu struktur miękkich okalających staw,
- dokładne wymiarowanie elementów stawu – głowy kości ramiennej, szyjki głowy kości ramiennej, panewki kości łopatkowej.
Wyniki analizowane są w specjalistycznym programie komputerowym do planowania operacji lub wysyłane do producenta endoprotez. Dzięki temu zarówno mający operować ortopeda jak i pacjenci mają pewność dokładnego dopasowania endoprotezy do ich budowy anatomicznej. W efekcie nie tylko minimalizuje się ryzyko niepowodzenia operacji lub powikłań, ale także znacząco skraca jej czas i poprawia sprawność samego zabiegu co wpływa na szybszy powrót do sprawności w okresie pooperacyjnym oraz generalny komfort pacjenta z nowym, syntetycznym stawem.
Przebieg operacji wszczepenia endoprotezy barku
Operacja endoprotezoplastyki stawu ramiennego trwa około 2 godzin lub dłużej – w zależności to od jej rozległości i zastosowanej endoprotezy. Polega na resekcji anatomicznych, zdegradowanych części stawu i zastąpienie ich elementami syntetycznymi. W zależności od charakteru schorzenia/urazu i zastosowanej endoprotezy – wymienia się jeden lub więcej elementów a w sytuacjach protez całkowitych cały staw.
Cięcie skórne wykonuje się w bruździe naramiennej. Po odsunięciu lub/i częściowym nacięciu mięśni, przecina się torebkę stawową odsłaniając w ten sposób staw. Następnie dokonuje się resekcji głowy kości ramiennej lub jej odpowiedniego obrobienia w przypadku protez powierzchniowych (kapoplastyki). W miejsce anatomicznej głowy wprowadza się syntetyczny trzpień w uprzednio przygotowaną lożę w kości ramiennej. Do trzpienia mocuje się endoprotezę głowy kości ramiennej. W przypadku kapoplastyki na odpowiednio opracowaną część głowy anatomicznej nakłada się syntetyczną kapę zastępującą zdegradowaną powierzchnię głowy kości ramiennej.
Po przygotowaniu kości ramiennej i wszczepieniu odpowiedniego implantu ortopeda operujący przystępuje do przygotowania panewki – przy pomocy specjalnych frezów o odpowiednio dobranych rozmiarach rozwierca panewkę przygotowując ją do wszczepienia implantu panewkowego. Po przygotowaniu obu części stawu umieszcza endoprotezę głowy kości w endoprotezie panewki. Po tej czynności ortopeda sprawdza prawidłowość ruchu, zakresy, stopień spasowania i prawidłowość luzu w stawie. W sytuacji gdy wszystkie parametry są zgodne z zaplanowanymi w procesie diagnostyki i planowania przedoperacyjnego przystępuje do zamknięcia torebki stawowej i zszycia tkanek okalających staw. Ostatnim etapem operacji wszczepienia endoprotezy barku jest zszycie skóry i zamknięcie rany operacyjnej.
Czym się różni endoprotezoplastyka barku od endoprotezoplastyki kolana i biodra?
Jest to trzecia endoprotezoplastyka pod względem ilości przeprowadzanych operacji – są one najmniej rozpowszechnione, budzą wśród pacjentów najwiecej obaw, ale świadomość i „popularność” endoprotezoplastyki barku rośnie.
Jednym z powodów obaw pacjentów jest relatywnie dłuższy okres powrotu do sprawności po operacji, który w skrajnych przypadkach może trwać nawet ponad rok. Kolejnym powodem jest specyficzny, żmudny i wymagający od pacjenta wytrwałości i cierpliwości powrót do sprawności. W endoprotezoplastyce barku i powiązanej z nią ściśle specjalistyczną fizjoterapią, często stosuje się określenie mówiące o tym, że „kierownikiem” leczenia jest sam bark. To oczywiście rodzaj przenośni, który wskazuje na to, że wszelkie działania pooperacyjne powinny być zorientowane i podyktowane zachowaniem i reakcjami organizmu w tej okolicy – bark po endoprotezoplastyce nie znosi pośpiechu, wolno – w porównaniu do biodra i kolana – dochodzi do swojej pooperacyjnej sprawności.
W odróżnieniu od innych dużych stawów narządu ruchu – biodra i kolana, bark można w większym zakresie „wyłączyć” z życia. Nie musimy na nim chodzić, możemy wiele czynności wykonać jedną rękę, funkcjonować z czasową niepełnosprawnością bez poważniejszych wykluczeń życiowych. To może wpływać na negatywne decyzje pacjentów.
Nie bez znaczenia jest ilość i dostępność specjalistów, którzy mają niezbędną wiedzę i praktyczne doświadczenie kliniczne w endoprotezoplastyce barku. Jest ich zdecydowanie mniej niż ortopedów specjalizujących się w endoprotezoplastyce biodra i kolana.
Zdaniem dr. Miszczaka, który jest jednym z niewielu specjalistów w Polsce w dziedzinie endoprotezoplastyki barku z dużym doświadczeniem, bardzo długo w Polsce nie mieliśmy możliwości leczenia barku w takim zakresie. Artroskopia barku ma u nas nieco ponad 30 lat, wszystkie nowoczesne procedury oparte na endoprotezoplastyce mają 19-18 lat. Potrzeba czasu, wdrożenia, pozytywnych wyników – krzywa uczenia w endoprotezoplastyce jest wysoka.
Stopień ruchomości endoprotez barku jest mniejszy niż w przypadku endoprotez biodra i kolana, co również może wpływać na decyzje pacjentów, którzy traktują te operacje wciąż jako ostateczność.
Protezy w obrębie barku zazwyczaj nie dają pełnej ruchomości – protezy odwrócone z założenia nie mogą jej mieć, protezy anatomiczne teoretycznie mogą mieć pełną ruchomość i to się zdarza, ale nie jest to absolutny pewnik. Trzeba jednak zaznaczyć, że ta ruchomość jest na naprawdę dobrym poziomie.
Kapoplastyka – z tym typem endoprotezoplastyki barku zdaniem dr. Miszczaka mamy w Polsce najmniejsze doświadczenia. W tym zakresie dr. Miszczak zwraca uwagę na doświadczenia włoskie, które pokazują bardzo dobre rezultaty w odzyskaniu zakresów ruchu, ale bez wyników doskonałych. Są metody i techniki pozwalające na dostęp do stawu ramiennego przezmięśniowo, które umożliwiają niecałkowite odcinanie mięśnia podłopatkowego, ale to jeszcze temat pionierski, o którym będzie można porozmawiać zdaniem dr. Miszczaka za 10 lat.
Alternatywa dla endoprotezoplastyki stawu ramiennego
W zależności od stopnia zaawansowania artrozy można stosować różne metody terapeutyczne o charakterze zachowawczym – fizjoterapię, zabiegi rehabilitacyjne, farmakologię i medycynę regeneracyjną (np. zastosowanie komórek macierzystych, czynników wzrostu).
W przypadku średniozaawansowanych zmian zwyrodnieniowych można zastosować metodę małoinwazyjną, czyli artroskopię, która polega na wprowadzeniu do stawu kamery i urządzeń chirurgicznych w celu uwolnienia przykurczów torebki stawowej oraz usunięcia osteofitów, które ograniczają ruch i wywołują dolegliwości bólowe.
W przypadkach uszkodzeń obrąbka stawu ramiennego, zwichnięć i niestabilności barku można wdrażać leczenie operacyjne rekonstrukcyjne.
W przypadkach złamań w obrębie stawu ramienno-łopatkowego (złamanie kości ramiennej, złamanie obojczyka bądź złamanie łopatki) istnieje szereg procedur operacyjnych związanych z zastosowaniem zespoleń z użyciem płyt.
Jednak trzeba wyraźnie zaznaczyć, że w przypadku całkowitego zniszczenia stawu ramiennego, utracie funkcji i przewlekłych stanach bólowych wykluczających pacjenta z życia – jeśli mamy na myśli powrót do – nawet ograniczonej, ale sprawności – endoprotezoplastyka barku nie ma alternatywy.
Rehabilitacja po zabiegu endoprotezoplastyki barku – powrót do sprawności
Po operacji endoprotezoplastyki stawu ramiennego kończynę górną unieruchamia się w ortezie. W zależności od stopnia ingerencji chirurgicznej w tkanki okołostawowe może ono trwać od 2 do 4 tygodni. Warunkiem dobrego efektu operacji jest minimalizacja zaników mięśniowych, dlatego pierwsze ćwiczenia aktywizujące rozpoczyna się już kilka dni po operacji. Stosuje się także aparat do ciągłego, biernego ruchu (CPM).
Ruchy czynne barku można rozpocząć około 2-3 tygodnie po operacji. Po 3 miesiącach od operacji możliwe jest już wykonywanie oporowanych ruchów w pełnym zakresie.
Fizjoterapia w ramach rehabilitacji po wszczepieniu endoprotezy barku powinna być zaplanowana i prowadzona przez fizjoterapeutę z doświadczeniem w terapiach barku i w kontakcie z operującym ortopedą. Zasadniczo schemat terapii przypomina fizjoterapię po innych operacjach barku w przypadkach niestabilności – np. po operacji dynamicznej stabilizacji barku Bristow-Latarjet. W pierwszym etapie delikatna praca nad aktywizacją, następnie praca nad funkcjami i zakresami ruchu i w ostatnim etapie praca nad odbudowywaniem siły.
Do codziennych aktywności pacjent może wrócić po ok. sześciu tygodniach, do aktywności sportowej po 3-6 miesiącach. Całkowita rekonwalescencja trwa do 12 miesięcy lub dłużej w wyjątkowych przypadkach.
Niezwykle ważny i niezbędny jest staranny, dobrze zaplanowany program rehabilitacji i motywacja pacjenta do pracy. Fizjoterapia po endoprotezoplastyce barku (stawu ramiennego) jest żmudna i wymagająca; ma kluczowe znaczenie dla powodzenia całego leczenia. Dobrą informacją jest to, że większość pacjentów jest w stanie wykonać proste czynności, takie jak jedzenie, ubieranie się i podstawowa pielęgnacja już po 2 tygodniach po zabiegu. Dolegliwości bólowe mogą występować dłużej – nawet do kilku tygodni po operacji.
Oprócz wskazań dotyczących tego co należy robić w okresie pooperacyjnym pacjenci bezwzględnie powinni przestrzegać kilku przeciwskazań i zakazów. Czego nie wolno robić z endoprotezą barku po operacji?
- zakaz używania ramienia do odpychania się/podpierania się w łóżku lub na krześle,zakaz przeciążania stawu ramiennego w czasie przewidzianych ćwiczeń – ćwiczenie ściśle według wskazań fizjoterapeuty,zakaz podnoszenie większych ciężarów niż szklanka wody przez okres 2-3 tygodni od operacji,
- zakaz ciężkich ćwiczeń i uprawiania sportów kontaktowych do odwołania,
- zakaz przybierania pozycji skrajnych dla barku i ramienia przez okres 6 tygodni od zabiegu.
Endoprotezoplastyka barku jest leczeniem dobrze rozpoznanym, z coraz poważniejszą dokumentacją statystyczną dotyczącą przypadków i metod oraz rezultatów ich leczenia. Chociaż wciąż są to operacje rzadsze niż endoprotezoplastyka biodra czy kolana, to nie jest już ortopedyczną „nowinką”. W wielu placówkach w Polsce takie operacje przeprowadza się regularnie, wielu ortopedów specjalizuje się właśnie w endoprotezoplastyce stawu ramienno-łopatkowego mając do dyspozycji najnowocześniejsze implanty – w tym endoprotezy indywidualne – tworzone na podstawie projekcji i planowania 3D. Cieszymy się, że dr Maciej Miszczak jest w gronie tych specjalistów a Grupa Lekarska form w gronie placówek, które takie usługi świadczą.
