Klasyczne i inwazyjne operacje kręgosłupa
Zapraszamy do zapoznania się z naszym artykułem będącym zapisem rozmowy z Dyrektorem Medycznym Form – dr. Pawłem Lisem, neurochirurgiem z kilkunastoletnim doświadczeniem w dziedzinie chirurgii kręgosłupa i neurochirurgii, doktorem nauk medycznych ze specjalizacją drugiego stopnia. Wywiad dotyczy zagadnień związanych z inwazyjnymi operacjami kręgosłupa. Wspólnie z dr. Lisem postaramy się wytłumaczyć, czym są i czym się charakteryzują klasyczne techniki operacyjne kręgosłupa, jakie są wskazania do nich i jakie mają zalety. Zapraszamy do lektury!
Co to są inwazyjne operacje kręgosłupa?
Operacje kręgosłupa, które obecnie przeprowadzamy, są ewolucją tego, co zapoczątkowali nasi poprzednicy w latach 50 i 60 XX w. Wtedy inwazyjność operacji była bardzo duża, a dokładniej mowa tutaj o rozległości operacji. W takich przypadkach traumatyzacja tkanek jest większa niż w operacjach określanych mianem małoinwazyjnych. Operacje inwazyjne kręgosłupa są jednak niezbędne w wielu różnych sytuacjach i często nie ma dla nich alternatywy, bądź jest ona niewystarczająca do tego, żeby procedurę chirurgiczną wykonać jednorazowo. Jeśli chcemy porównać rodzaje operacji kręgosłupa – za pomocą metody inwazyjnej można wykonać operację kompleksowo od A do Z, podczas gdy przy zastosowaniu technik małoinwazyjnych pojawia się konieczność wykonania procedury operacyjnej w kilku etapach.
Jakie są wskazania do inwazyjnych/klasycznych operacji kręgosłupa?
Najważniejszym wskazaniem do operacji inwazyjnych jest rozległość zmian zwyrodnieniowych, które leczymy. Nie mówimy o chorobach onkologicznych, bo w takich przypadkach praktycznie już tylko metody inwazyjne wchodzą w grę. Jeżeli mówimy o chorobie zwyrodnieniowej kręgosłupa, to na pewno zaawansowanie samego procesu zwyrodnieniowego jest podstawowym kryterium do wskazań zastosowania metody inwazyjnej. Nie możemy też zapominać, że niezbędna jest umiejętność wykonywania tych procedur i doświadczenie związane z ich stosowaniem. Metody inwazyjne stosuje się również w przypadkach, o których wiemy, że zastosowanie technik małoinwazyjnych będzie mniej skuteczne, albo że operacja z ich wykorzystaniem będzie trwała znacznie dłużej niż w przypadku zabiegów inwazyjnych, co ma znaczenie z punktu widzenia pacjentów. Na przykład w przypadku pacjenta z wypadniętym fragmentem jądra miażdżystego, za pomocą techniki inwazyjnej, lekarz jest w stanie usunąć zbędne tkanki za jednym razem.
Techniki inwazyjnych operacji kręgosłupa
W pierwszej kolejności należy podzielić operacje na odcinki kręgosłupa. Musimy zdawać sobie sprawę, że zabiegi chirurgiczne odcinka szyjnego różnią się znacznie od tych w odcinku lędźwiowym — zarówno w technice, rozległości, jak i we wskazaniach. Wszystkie odcinki kręgosłupa mogą być i są operowane metodami inwazyjnymi. Stanowią one większość zabiegów wykonywanych w chirurgii kręgosłupa. Należy określić, czy operacje inwazyjne są tylko operacjami polegającymi na odbarczeniu struktur nerwowych, czyli zrobieniu miejsca w kręgosłupie, kanale kręgowym dla nerwów rdzenia kręgowego, czy też musimy jeszcze dodatkowo użyć implantów, czyli elementów, które wszczepiamy w kręgosłup. 99% operacji kręgosłupa szyjnego przebiega z wszczepieniem implantu, bo taka jest anatomia i dostęp do kręgosłupa. Implanty mają funkcję podporową lub zachowują ruch np. w ruchomych protezach dysków. Natomiast w przypadku kręgosłupa lędźwiowego większość procedur chirurgicznych, które wykonujemy, inwazyjnych lub małoinwazyjnych, są operacjami bez użycia implantów – przynajmniej w pierwszym etapie.
Trzeba pamiętać, że chirurgia kręgosłupa nie musi się skończyć na jednorazowym epizodzie. Może okazać się, że pacjent będzie wymagał w przyszłości kolejnych zabiegów. To się zdarza rzadko, ale trzeba się z taką możliwością liczyć. Jeśli chodzi o techniki inwazyjnych bąź klasycznych operacji kręgosłupa, to operacje kręgosłupa lędźwiowego możemy podzielić na standardowe operacje mikrodiscektomii, gdzie nie używamy implantów, a jedynie poszerzamy kanał kręgowy a tak naprawdę – usuwamy tylko przepuklinę dysku, która powoduje dolegliwości bólowe lub inne zaburzenia neurologiczne. Możemy wyróżnić również operacje rozleglejsze, gdzie implanty są stosowane w postaci śrub wkręcanych w kręgosłup, implantów międzytrzonowych zamiast dysków, czy w uzasadnionych przypadkach również ruchomych protez dysku, ale to są operacje z dostępu przedniego od strony jamy brzusznej.
Różnice pomiędzy rodzajami operacji kręgosłupa
Inwazyjne operacje kręgosłupa przeprowadzane obecnie różnią się od tych przeprowadzanych 30-40, czy nawet 15 lat temu. Większość chirurgów kręgosłupa dąży do tego, żeby nawet operacje inwazyjne w możliwie jak najmniejszym stopniu ingerowały w organizm pacjenta. Tu chodzi nie tylko o efekt samej operacji (w sensie technicznym), ale zależy nam na tym, aby pacjent wrócił jak najszybciej do zdrowia. Naturalna ewolucja operacji inwazyjnych jest taka, żeby móc jak najszybciej postawić pacjenta „na nogi”. Zasadnicza różnica między małoinwazyjnymi metodami operacji kręgosłupa jest taka, że cięcie skórne jest większe, a także cięcie mięśni czy powięzi, które trzymają mięśnie. W niektórych operacjach wiąże się to z wydłużonym okresem rekonwalescencji. Nie wszystkie procedury możemy zrobić operacjami małoinwazyjnymi. Dobór metody leczenia kręgosłupa zależy od wielu czynników. Są pacjenci, choroby, które wymagają dość dużego otwarcia ciała i odbarczenia struktur nerwowych. W takich przypadkach metody małoinwazyjne zawodzą. W naszej codziennej praktyce spotykamy się – z można powiedzieć pewną tendencją, polegającą na tym, że młodzi chirurdzy preferują i są edukowani w oparciu o metody małoinwazyjne. Nie zapominajmy jednak o tym, że w wielu przypadkach techniki klasycznych operacji kręgosłupa są nieodzowne i wielu pacjentów wymaga interwencji chirurgicznej tego typu.
Jakie są zalety inwazyjnych metod operacyjnych?
W leczeniu pacjenta zależy nam na tym, żeby pacjent jak najmniej traumatycznie przeszedł okres leczenia chirurgicznego i rehabilitacji po operacji kręgosłupa. Chcemy, aby jak najszybciej wrócił też do normalnego życia. W związku z tym różnica między metodami małoinwazyjnymi a inwazyjnymi jest przede wszystkim w kwalifikacji do operacji kręgosłupa, czyli tego co chcemy osiągnąć, i co w jej trakcie musimy zrobić. Do zalet inwazyjnych operacji kręgosłupa zaliczymy fakt, że są operacjami kompleksowymi, czyli w trakcie jednej operacji jesteśmy w stanie całościowo rozwiązać problem pacjenta, co nie zawsze da się uzyskać za pomocą metod małoinwazyjnych.
Więcej informacji na temat klasycznych metod operacyjnych znajdziesz na naszej stronie. A czym dokładnie zajmuje się chirurg kręgosłupa i jak wygląda jego praca? Odpowiedź na te i inne pytania znajdziesz na naszym blogu.
