Mikrodiscektomia — co to jest, jakie są do niej wskazania i jak przebiega?
- Kompendium wiedzy
- Kręgosłup
- Wpis dodano: 08/03/2022
- Aktualizacja: 08/03/2024
Zapraszamy do zapoznania się z kolejnym z artykułem publikowanym w ramach cyklu wywiadów z neurochirurgiem dr. Pawłem Lisem, specjalistą w dziedzinie chirurgii kręgosłupa i neurochirurgii, doktorem nauk medycznych ze specjalizacją drugiego stopnia. Wspólnie z dr. Lisem postaramy się wytłumaczyć, co to jest i na czym polega mikrodiscektomia, a także jakie są wskazania do wykonania tej procedury operacyjnej. W wywiadzie nie zabraknie również rzetelnych informacji dotyczących przebiegu i skuteczności tego typu zabiegu. Zapraszamy do lektury!
Co to jest i jak przebiega mikrodiscektomia?
Mikrodiscektomia jest najczęstszą i najbardziej rozpowszechnioną procedurą operacyjną wykonywaną w chirurgii kręgosłupa. Jej zasadniczym celem jest usunięcie dyskopatii: przepukliny dysku, czyli fragmentu jądra miażdżystego, który wysunął się do kanału kręgowego i uciska na nerwy, powodując dolegliwości bólowe lub inne zaburzenia neurologiczne. Stosując tę procedurę skupiamy się tylko i wyłącznie na usunięciu tego fragmentu jądra miażdżystego, który uciska na struktury nerwowe, tak aby zlikwidować objawy. Dlatego mówimy tutaj o operacyjnym leczeniu objawowym. Operacja polega na tym, że nacinamy skórę na długości ok. 2-2,5 cm, a następnie powięź, która trzyma mięśnie kręgosłupowe. Odwarstwiamy te mięśnie od kręgosłupa, starając się ich nie przecinać. My je po prostu odciągamy możliwie lekko za pomocą specjalnego haka – dystraktora, czyli urządzenia, które rozsuwa mięśnie i pozwala je oddzielić od kręgosłupa, dzięki czemu dochodzimy do struktur kostnych. Następnie usuwamy więzadło żółte pomiędzy łukami kręgów, które z jednej strony blokuje dostęp, ale ponieważ jest strukturą miękką (nie kostną) jej “pokonanie” jest stosunkowo łatwe. W ten sposób docieramy do kanału kręgowego. Przesuwamy nerwy i worek oponowy, w którym te nerwy znajdują się przyśrodkowo i znajdujemy pod nimi przepuklinę, którą za pomocą specjalnych narzędzi usuwamy.
Dążymy do tego, żeby to była procedura możliwie jak najmniej inwazyjna. Oczywiście różni się ona zasadniczo od mikrodiscektomii przeprowadzanej 20-30 lat temu. Różnice polegają właśnie na stopniu inwazyjności i traumatyzacji tkanek. Te różnice w porównaniu do inwazyjnych operacji kręgosłupa wynikają także z nieporównywalnie większej sprawności współczesnych chirurgów i precyzji postępowania w trakcie samych operacji.
Jakie są wskazania do przeprowadzenia mikrodiscektomii?
Mikrodiscektomię stosujemy przede wszystkim wtedy, kiedy mamy do czynienia z pacjentem z przepukliną dysku, czyli z przepukliną jądra miażdżystego, gdzie potrzebujemy tak naprawdę usunąć tylko tę wypadniętą część. W tej sytuacji nie mamy zwężenia kanału kręgowego lub innych nasilonych zmian zwyrodnieniowych, a jedynie prostą przepuklinę, która wywołuje objawy neurologiczne. Usuwamy ją za pomocą mikrodiscektomii.
Jakie są rodzaje mikrodiscektomii?
Raczej należałoby mówić nie o rodzajach, tylko o technikach wykonywania mikrodiscektomii. Część minimalnie inwazyjnych procedur chirurgii kręgosłupa jest wciąż wykonywana w sposób klasyczny, bez używania dodatkowego, specjalistycznego sprzętu, a jedynie przy pomocy klasycznych narzędzi chirurgicznych. Stanowią one większość zabiegów. Część mikrodiscektomii jest wykonywana przy użyciu powiększenia obrazu pola operacyjnego za pomocą lup, które chirurg zakłada na oczy lub też z użyciem mikroskopu. Mikrodiscektomie przeprowadza się także przy użyciu endoskopu, czyli procedury najmniej inwazyjnej.
Jaka jest skuteczność mikrodiscektomii?
Jeżeli chodzi o skuteczność mikrodiscektomii, to należy zacząć od odpowiedniej kwalifikacji do operacji kręgosłupa. Musimy rzeczywiście być przekonani, że przy pomocy mikrodiscektomii będziemy w stanie wykonać procedurę operacyjną w sposób jak najbardziej korzystny i odpowiedni dla pacjenta. Skuteczność mikrodiscektomii ocenia się poprzez procent pacjentów, którzy wracają do normalnego życia. Oczywiście są różne kwestionariusze, które można stosować.
Polegają one przede wszystkim na ocenie jakości życia po operacji. Nie oceniamy efektywności danej procedury w gabinecie lekarskim ponieważ taka ocena obarczona jest zbyt dużym błędem. Jeżeli chodzi o mikrodiscektomię, to jej skuteczność tak ujęta oceniana jest bardzo wysoko. Jeśli chodzi o ustąpienie dolegliwości bólowych i poprawienie jakości życia – mam na myśli powrót do dobrej jakości życia – jest to w granicach 90 kilku procent, czyli bardzo wysoko.
Nawrotowość przepukliny dysku
Istnieje prawdopodobieństwo nawrotu przepukliny dysku. Bez względu na to, jaką techniką wykonujemy mikrodiscektomię, nawrotowość jest bardzo podobna. Badania pokazują, że 15% pacjentów w okresie ich całego, dalszego życia ma nawrotową przepuklinę dysku, czyli na tym samym poziomie kręgosłupa i po tej samej jego stronie pojawia się nowa przepuklina tego samego dysku. Nie każda wymaga operacji, tak jak nie każda pierwotna przepuklina wymaga leczenia chirurgicznego. Pozytywne w tym jest to, że aż 85% pacjentów nie ma nawrotowej przepukliny dysku. Natomiast warto, żeby pacjent wiedział, że taka nawrotowość może się pojawić. Jako ochronę przed tą nawrotowością zalecamy odpowiednio wdrożoną i prowadzoną rehabilitację oraz pozytywne zmiany w trybie życia.
Jakie są koszty mikrodiscektomii?
Koszty zabiegu kalkulowane są na podstawie ceny procedury chirurgicznej, która jest zależna od: czasu pracy chirurga, kosztu bloku operacyjnego, zużytych materiałów i pracy całego personelu. Pamiętajmy, że w takiej operacji uczestniczy co najmniej pięć osób. Do tego dochodzi doba pobytu w szpitalu, w przypadku standardowym, bez komplikacji i powikłań. Koszt mikrodiscektomii kształtuje się na poziomie ok. 18 000 zł, biorąc pod uwagę wszystkie wymienione elementy.
Jak przebiega rekonwalescencja po mikrodiscektomii?
Pobyt w szpitalu po operacji mikrodiscektomii jest zazwyczaj jednodniowy. Wynika to z faktu, że operacje są przeprowadzane w znieczuleniu ogólnym, czyli w pełnej narkozie i pacjent wymaga kilkunastu godzin pozostania pod obserwacją, żeby zastosowane leki przestały działać. Po upływie tego czasu możemy bezpiecznie wypisać pacjenta do domu. Rozpoczyna się okres tzw. rekonwalescencji, czyli zdrowienia, przed rozpoczęciem którego pacjent otrzymuje jasne i surowe zalecenia, jak ma w tym okresie funkcjonować. Nie zaleca się wykonywania czynności z siadaniem, które są dopuszczalne jedynie w takim stopniu, w jakim jest to konieczne dla potrzeb fizjologicznych. Pacjentowi nie wolno wykonywać gwałtownych ruchów, np. skrętnych, pochylania się, a także zabronione jest dźwiganie. Pierwszy tydzień po hospitalizacji to okres bardzo oszczędny dla pacjenta pod względem ruchu. Aktywność fizyczną zaleca się w bardzo ograniczonym stopniu – najwyżej 3-4 godziny na nogach w ciągu doby. W kolejnych tygodniach pacjent może już więcej chodzić, ale wciąż nie zaleca się siadania. Tę czynność można wykonywać w pełni dopiero po upływie 4 tygodni od operacji. Mniej więcej od 3 tygodnia włączana jest rehabilitacja po operacji kręgosłupa z zastosowaniem fizjoterapii. Pacjent wspólnie z fizjoterapeutą zaczyna delikatne ćwiczenia, których intensywność jest stopniowo zwiększana. Kiedy można oczekiwać powrotu do pracy po mikrodiscektomii? Mniej więcej od 4 do 6 tygodni od zabiegu część pacjentów może wrócić już do wykonywania swoich obowiązków. Jeżeli mówimy natomiast o powrocie do pełnej sprawności fizycznej z uprawianiem sportu włącznie, to jest to okres około 3 miesięcy.
Na naszym blogu znajdziesz również informacje na temat tego, czym są inwazyjne operacje kręgosłupa, a także jakie są wskazania do ich wykonania.
