O neurochirurgii
Neurochirurgia, czyli chirurgia układu nerwowego, jest dziedziną medycyny, która zajmuje się diagnostyką oraz leczeniem operacyjnym chorób i urazów układu nerwowego lub dolegliwościami bezpośrednio powiązanymi z układem nerwowym – np. urazy i schorzenia kręgosłupa takie jak: dyskopatia, kręgozmyk, złamania w obrębie kręgosłupa.
Neurochirurgia występuję często jako specjalizacja niezbędna w przypadkach leczenia/operowania złożonych urazów obejmujących nie tylko aparat ruchu, ale również urazy czaszkowe, nerwy obwodowe oraz kręgosłup. W takich przypadkach przy stole operacyjnym współpracują specjaliści tacy jak ortopedzi, chirurdzy, chirurdzy naczyniowi oraz właśnie neurochirurdzy. Każda z tych specjalizacji skupia się na innym fragmencie operacji, dbając o możliwie pełny powrót do zdrowia pacjenta.
Głównym zadaniem neurochirurgii jest leczenie pacjentów zakwalifikowanych w procesie diagnostycznym do zabiegów operacyjnych. Opieka ta obejmuje okres przedoperacyjny, samą operację oraz okres pooperacyjny związany z rekonwalescencją, rehabilitacją i powrotem do zdrowia.
Neurochirurgia to także opieka nad pacjentami skarżącymi się na bóle i zawroty głowy, wszelkiego rodzaju drętwienia lub mrowienia kończyn, problemy z chodzeniem, osłabienie mięśni, zaburzeniami czucia, a także z zaawansowaną dyskopatią kręgosłupa oraz innymi niespecyficznymi objawami neurologicznymi.
Okolice, na których skupia się neurochirurgia, to przede wszystkim mózgowie i twarzoczaszka, rdzeń kręgowy, wszystkie odcinki kręgosłupa oraz nerwy obwodowe.
Leczenie neurochirurgiczne polega na rozpoznaniu zespołu chorobowego, przeprowadzeniu niezbędnych badań diagnostycznych i dokonaniu precyzyjnego ich opisu, a następnie – w zależności od wyników – na wykonaniu zabiegów małoinwazyjnych lub złożonych i skomplikowanych operacji.
O kręgosłupie
Kręgosłup jest osią i podporą całego ludzkiego ciała. To główny element konstrukcyjny człowieka, złożony z 34 kręgów i 23 dysków tworzących razem segmenty ruchowe, które umożliwiają wszechstronny ruch tułowia i głowy. Na kręgosłupie opierają się lub są do niego pośrednio i bezpośrednio przyczepione kości szkieletu, mięśnie, tkanki i narządy wewnętrzne. Oprócz funkcji konstrukcyjnych kręgosłup pełni również rolę głównego amortyzatora i ochronnego kanału dla struktur nerwowych ludzkiego ciała – rdzenia kręgowego i nerwów rdzeniowych. Nerwy te rozgałęziają się poprzez otwory międzykręgowe, rozprowadzające impulsy nerwowe z mózgu do najdalszych zakątków ciała.
Każdy z poukładanych jeden na drugim kręgów zbudowany jest z trzonu, łuku i 5 wyrostków – 2 poprzecznych, 1 kolczystego, oraz 2 stawowych. Wyrostki stawowe sąsiadujących ze sobą kręgów tworzą stawy pokryte chrząstką i wypełnione płynem maziowym, co zmniejsza tarcie i sprawia, że powierzchnie stawowe ślizgają się gładko, umożliwiając zginanie, prostowanie, ruchy boczne i skrętne całego kręgosłupa. Kręgi rozdzielone są krążkami międzykręgowymi, potocznie nazywanymi dyskami. Każdy krążek jest zbudowany z pierścienia włóknistego, który otacza jądro miażdżyste wypełnione galaretowatą substancją. Spełnia ono funkcję łożyska kulkowego, umożliwiającego ruchy między sąsiednimi kręgami. Dysk utrzymuje kręgi w odpowiednich odstępach, amortyzuje wstrząsy, przejmuje siłę nacisku i rozkłada ją równomiernie na całą ich powierzchnię. Dzięki temu kręgi nie ocierają się o siebie i wzajemnie nie uszkadzają.
Kręgosłup podzielony jest na 5 odcinków: kręgosłup szyjny, kręgosłup piersiowy, kręgosłup lędźwiowy, kość krzyżową oraz kość guziczną (ogonową). Dwa ostatnie z wymienionych odcinków są zrośniętymi kręgami – pierwszy z nich, połączony z talerzami biodrowymi, tworzy miednicę i chroni narządy wewnętrzne miednicy, drugi stanowi pozostałość po wcześniejszych etapach rozwoju i nie pełni żadnej istotnej funkcji.
Specjaliści neurochirurgii
i chirurgii kręgosłupa
Mikrodiscektomia – co to jest, jakie są do niej wskazania i jak przebiega?
Zapraszamy do zapoznania się z kolejnym z artykułem publikowanym w ramach cyklu wywiadów z dr. Pawłem Lisem, specjalistą w dziedzinie chirurgii kręgosłupa i neurochirurgii, doktorem nauk medycznych ze specjalizacją drugiego stopnia.
Odtwórz wideo
Odcinki kręgosłupa
Należy pamiętać, że konsekwencją wszelkich chorób, urazów i zwyrodnień w obrębie kręgosłupa są lub mogą być nieprawidłowości działania kluczowych nerwów odpowiedzialnych za poszczególne partie organizmu. Dlatego w Form, każdy z odcinków kręgosłupa rozpatrujemy osobno w ramach wąskiej specjalizacji.
Choroby, patologie i neurochirurgiczne zmiany zwyrodnieniowe dotykające układ nerwowy:
- dyskopatia szyjna, lędźwiowa oraz schorzenia w odcinku piersiowym
- ostre i przewlekłe bóle kręgosłupa oraz urazy rdzenia kręgowego,
- guzy nowotworowe mózgu i kręgosłupa,
- nowotwory naczyń mózgowych i nowotwory wewnątrzczaszkowe,
- choroby naczyniowe mózgu,
- wodogłowie,
- uszkodzenia nerwów obwodowych,
- krwotoki wewnątrzczaszkowe,
- przepukliny mózgowo-rdzeniowe i naczyniaki,
- nadciśnienie wewnątrzczaszkowe.
Diagnostyka i badania neurochirurgiczne
Dolegliwości neurochirurgiczne mają bardzo często postać niespecyficzną – zawroty i bóle głowy, drętwienia i mrowienia kończyn, uciski, zaburzenia koncentracji lub pamięci, omdlenia, utraty przytomności, niedowłady, zaburzenia widzenia i słyszenia. Stąd niezwykle ważna rola badań i precyzyjnej diagnostyki oraz opisu ich wyników. Najczęściej stosowane i wykonywane badania neurochirurgiczne to:
- Testy kliniczne wykonywane przez Lekarza podczas wizyty
- RTG,
- tomografia komputerowa,
- rezonans magnetyczny,
- badania ultrasonograficzne,
- pozytonowa tomografia emisyjna (badanie metabolizmu komórek
chorobowych pozwalające na wczesne rozpoznanie), - magnetoencefalografia (rejestracja i analiza pola magnetycznego mózgu),
- badania laboratoryjne włącznie z pobraniem płynu mózgowego.
Neurochirurgiczne metody leczenia
Na podstawie wywiadu z pacjentem, badań i obrazów diagnostycznych oraz ich precyzyjnych opisów neurochirurg stawia diagnozę i na jej podstawie podejmuje decyzję o wyborze leczenia operacyjnego, zastosowaniu jednej z metod małoinwazyjnych lub o wyborze leczenia zachowawczego. Oto najbardziej rozpowszechnione z nich:
- endoskopowe usunięcie przepukliny dysku,
- przezskórna laserowa dekompresja krążka międzykręgowego,
- mikrodiscektomia odcinka szyjnego bądź lędźwiowego kręgosłupa,
- stabilizacja dynamiczna implantem elastycznym,
- werberoplastyka, czyli przezskórne cementowanie trzonu kręgosłupa,
- usunięcia guzów mózgu bądź kanału kręgowego,
- likwidacja krwiaków wewnątrzczaszkowych,
- operacje urazowych uszkodzeń powłok czaszki,
- operacje usunięcia tętniaków mózgu,
- operacje dysków szyjnych lub lędźwiowych kręgosłupa
(jeślinie jest możliwe przeprowadzenie zabiegu metodą małoinwazyjną), - operacje nerwów obwodowych uszkodzionych na skutek urazów,
przy nowotworach lub w przypadku wystąpienia ucisku.