Nawet najdoskonalsza współczesna endoproteza, najlepiej przeprowadzony proces jej doboru oraz bezbłędnie wykonany zabieg endoprotezoplastyki dadzą efekt, który zawsze – w jakiejś mierze – będzie odbiegały od stanu pierwotnego, od naturalnej doskonałości zdrowego stawu biologicznego.
Dla ogromnej większości pacjentów taka sytuacja jest całkowicie do zaakceptowania ponieważ to, co oferują współczesne protezy i współczesna alloplastyka, pozwala odzyskać utraconą sprawność ruchową i wrócić do normalnego funkcjonowania, do życia jakie wiedli przed chorobą.
Są jednak pacjenci, dla których ruch jest bardzo ważnym elementem życia, a podwyższona sprawność fizyczna jego treścią. Czy protezoplastyka jest w stanie im pomóc? Na to pytanie można znaleźć odpowiedź w kolejnym fragmencie wywiadu z dr. Michałem Szyszką — specjalistą Form w dziedzinie ortopedii rekonstrukcyjnej i endoprotezoplastyki, który poświęcony jest zabiegom nazywanym kapoplastyką.
Co to jest i na czym polega kapoplastyka?
Jest to stara, znana koncepcja naprawy i odbudowy stawu biodrowego określana niekiedy mianem protezoplastyki powierzchniowej.
Polega ona na wymianie jedynie chorych tkanek w stawie, którymi najczęściej są chrząstki pokrywające głowę kości udowej i chrząstki wyściełające panewkę stawu biodrowego. To między tymi tkankami następują tarcia, w efekcie których ulegają one zużyciu bądź innemu uszkodzeniu.
Kapoplastyka jako koncepcja i metoda leczenia zwyrodnień stawu biodrowego została zarzucona przez ortopedię – przez wiele lat nie była rozwijana. Głównie ze względu na ograniczenia materiałowe i technologiczne oraz niezbędną precyzję operacyjną związaną z samym zabiegiem.
Rozwój technologii i technik operacyjnych sprawił, że kapoplastyka powróciła i jest dzisiaj metodą, która daje szansę na powrót do naprawdę wysokiej sprawności. W tym aspekcie jest powszechnie uznawana za najskuteczniejszą metodę w ramach endoprotezoplastyki.
Zabieg kapoplastyki polega na rozdzieleniu stawu biodrowego poprzez wysunięcie głowy kości udowej z panewki, następnie odpowiednim opracowaniu głowy kości udowej i nałożeniu na nią odpowiednio przygotowanej kapy wykonanej ze stopu metali. Podobnie przygotowuje się lożę dla panewki. Następnie łączy się staw ponownie umieszczając głowę kości z nałożoną kapą w panewce.
Dobrze zaplanowana i odpowiednio przeprowadzona kapoplastyka pozwala na uzyskanie sprawności nawet na poziomie wyczynowym w takich dyscyplinach sportowych jak gry zespołowe, tenis, jazda na rowerze, pływanie a nawet sztuki walki.
Staw po operacji kapoplastyki – można powiedzieć – wygląda i zachowuje się jak staw biologiczny. Zastąpienie powierzchni chrzęstnych metalem, sprawia że stawy po kapoplastyce są praktycznie wieczne pod warunkiem, że kościec pozostanie zdrowy a sam staw nie ulegnie infekcji lub poważnemu urazowi.
Kapoplastyka czy pełna endoprotezoplastyka — która metoda jest lepsza?
Zalety kapoplastyki w pewnym sensie pokazują najważniejsze różnice w stosunku do endoprotezoplastyki z użyciem protez całkowitych. Są to:
- mniejszy zakres operacji i inwazyjność – wymianie podlegają jedynie powierzchnie stawowe głowy kości udowej i panewki,
- krótszy pobyt w szpitalu i szybszy powrót do aktywności fizycznej,
- mniejsze wymagania odnośnie fizjoterapii i skrócenie jej czasu,
- większy zakres ruchomości w porównaniu z protezami całkowitymi,
- mniejsze ryzyko zwichnięć oraz obluzowań protezy,
- dłuższa żywotność,
- mniejsze ryzyko stanów zapalnych,
- mniejsze ryzyko powstania dysproporcji długości kończyn i zaburzeń osiowości kończyn po zabiegu operacyjnym.
Można powiedzieć, że obie metody są równie skuteczne, ponieważ przy ich pomocy jesteśmy w stanie przywrócić pacjentom zdolność ruchu. Kapoplastyka pozwala na jej odzyskanie w wyższym stopniu, gdyż jest metodą odtwarzającą naturalny, biologiczny stan stawu w stopniu bliższym anatomicznemu oryginałowi.
Nie zawsze jednak jesteśmy w stanie zastosować kapoplastykę stawu biodrowego. Będzie ona wykluczona u pacjentów w starszym wieku, w przypadkach problemów z koścem i alergii na metal. Przeciwwskazaniem będzie także obniżona aktywność ruchowa.
Jakie są wskazania do zabiegu kapoplastyki?
Kapoplastykę stosuje się w sytuacjach, kiedy oczekiwania pacjenta odnośnie odzyskania sprawności ruchowej są bardzo wysokie, a staw nie wymaga całkowitej wymiany, gdyż chore bądź uszkodzone są jedynie elementy powierzchniowe, między którymi zachodzi tarcie. Najczęściej są to choroby związane z deformacją głowy kości udowej, martwica lub złuszczenie głowy kości. Pacjenci, u których stosuje się kapoplastykę to sportowcy lub osoby, w życiu których ponadprzeciętna sprawność ruchowa pełni bardzo ważną rolę.
Rehabilitacja i fizjoterapia po kapoplastyce biodra
Ze względu na mniejszą inwazyjność zabiegu kapoplastyki w porównaniu do całkowitej endoprotezoplastyki, powrót do sprawności jest szybszy, co w naturalny sposób przekłada się na fizjoterapię, która trwa krócej i jest mniej intensywna. Bez względu na to jest ona niezwykle ważna w procesie powrotu do sprawności po operacji. Co do samej zasady prowadzenia terapii, jej planu i stosowanych metod, jest ona zbliżona do fizjoterapii prowadzonej w przypadku zastosowania endoprotezoplastyki całkowitej i protez.
Jakie są możliwe powikłania po kapoplastyce?
Jak każda operacja, kapoplastyka niesie ze sobą ryzyka powikłań i komplikacji pooperacyjnych. Są to przede wszystkim:
- krwawienie w czasie i po zabiegu,
- uszkodzenie nerwów,
- uszkodzenie naczyń krwionośnych,
- zapalenie tkanek miękkich w miejscu operacji,
- stan zapalny w miejscu zabiegu,
- możliwe pęknięcie implantu,
- złamanie szyjki kości udowej,
- martwica głowy kości udowej,
- reakcje nadwrażliwości na metal,
- żylna choroba zakrzepowo-zatorowa,
- powikłania anestezjologiczne,
- obniżenie ruchomości stawu.
Nie zmienia to faktu, że kapoplastyka jest uznawana za najskuteczniejszą metodę stosowaną w enedoprotezoplastyce u aktywnych pacjentów poniżej 55 roku życia. Metoda ta ma jednak bardzo wiele ograniczeń i wykluczeń.
Dlatego na endoprotezoplastykę i możliwości, które daje, należy patrzeć w sposób całościowy, kompleksowy i holistyczny. W Form korzystamy ze wszystkich dostępnych współczesnej enedoprotezoplastyce i ortopedii rekonstrukcyjnej metod, technik, zabiegów i technologii. Jednak nie one same stanowią o powodzeniu danej operacji i o zadowoleniu pacjenta wynikającemu z odzyskanej możliwości sprawnego funkcjonowania w życiu na miarę swoich potrzeb. Stanowią o tym wiedza i doświadczenie pozwalające na optymalny wybór oraz odpowiednie zastosowanie dostępnych rozwiązań.
Udostępnij artykuł
